Siber Güvenlik Nedir?
Siber güvenlik, bilgisayar sistemlerini / bileşenlerini, ağları, uygulamaları, programları ve verileri, dijital saldırılara, izinsiz erişimlere, veri hırsızlığına ve diğer tüm siber saldırılara karşı koruma amacıyla yapılan uygulamalar bütünüdür.
Siber güvenlik, bilgi teknolojisi güvenliği olarak da adlandırılabilir. Siber güvenlik, bireylerin, şirketlerin ve devletlerin bilgi güvenliğini sağlamak ve tehditlerden korumak için büyük önem taşır. Günümüzde finans, sağlık, savunma ve kamu sektörü gibi birçok kritik alanda siber güvenlik olmadan veri güvenliği sağlamak imkansızdır.
Siber Güvenlik Kavramının Ortaya Çıkışı
Siber güvenlik kavramı, 1971 yılında İlk bilgisayar virüsü "Creeper”ın ortaya çıkmasıyla önem kazanmıştır. 1980'li yıllardan itibaren, kişisel bilgisayarların yaygınlaşması ve sonrasında ticari alanda kullanımları ile birlikte siber güvenlik yöntemleri üzerine çalışmalar hız kazanmıştır. Hacker’ların saldırıları sonrası virüslerin ve tehditlerin artması ile siber güvenlik bir disiplin haline gelmiştir. İlk antivirüs yazılımları da bu dönemde geliştirilmiştir.
Siber Güvenlik Kavramları Nelerdir?
Siber güvenlik alanında sıkça karşılaşılan temel kavramlara aşağıda yer verilmiştir;
Ağ Güvenliği
Bilgisayar ağlarını ve bileşenlerini, hedefli saldırılara veya kötü amaçlı yazılımlara karşı koruma uygulamalarını tümünü içerir.
Uygulama Güvenliği
Yazılımların, cihazların ve bileşenlerin güvenlik açıklarından etkilenmemesi için alınan önlemleri kapsar.
Bilgi Güvenliği
Verilerin gizliliğini ve bütünlüğünü hem depolanırken hem de aktarılırken korumayı amaçlar.
Operasyonel Güvenlik
Verilerin güvenli bir şekilde işlenmesi, korunması ve yönetilmesine ilişkin süreçleri içerir.
Durum Kurtarma
Siber saldırı ve veri kaybı gibi durumlara nasıl yanıt verileceğini ve kurtulma planlarını planlar.
Son Kullanıcı Eğitimi
Kullanıcıların siber tehditler konusunda bilinçlendirilmesini ve eğitilmesini içerir.
Siber Saldırı Türleri Nelerdir?
Kötü Amaçlı Yazılım (Malware) Nedir?
Kötü amaçlı yazılım, kullanıcının bilgisayarını bozmak veya ona zarar vermek amacıyla oluşturulmuş yazılımlardır. Genellikle e-posta ya da indirmeler yoluyla bulaşan kötü amaçlı yazılımlar, para kazanmak veya bilgi çalmak amacıyla kullanılır. Virüsler, truva atları, casus yazılımlar ve fidye yazılımları kötü amaçlı yazılımlara örnek olarak verilebilir.
Fidye Yazılımı (Ransomware) Nedir?
Fidye yazılımları ile bir cihazdaki veriler şifrelenerek kullanılamaz hale getirilir ve kurbanlardan bu verilerin geri verilmesi için fidye talep edilir. Genellikle e-posta veya zayıf güvenlikli web siteleri aracılığıyla yayılırlar. Fidye ödenmediği takdirde, veriler kalıcı olarak silinebilir veya ifşa edilebilirler.
DDoS Saldırıları Nedir?
Dağıtılmış Hizmet Engelleme (Distributed Denial of Service) saldırıları, bir bilgisayar sisteminin düzgün çalışmasını engellemek amacıyla, ağları ve sunucuları aşırı trafikle boğma girişimleridir. DDos saldırıları sonrasında, sistemi kullanılamaz hale gelerek bir kuruluşun hayati işlevlerini yerine getirmesini imkansızlaşır.
Oltalama (Phishing) Saldırıları Nedir?
Oltalama saldırıları, meşru bir şirketten geliyormuş gibi görünen e-postalar veya mesajlar kullanılarak, hassas bilgilerin paylaşılması için yapılan siber saldırı türüdür. Bu saldırılar genellikle kredi kartı bilgileri, parolalar veya diğer kişisel bilgileri çalmak amacıyla gerçekleştirilir.
Siber Güvenlik Teknolojileri ve Uygulamaları
Siber güvenliği sağlamak için kullanılan başlıca teknolojiler ve uygulamalar şunlardır:
- Güvenlik Duvarları (Firewall): Anlık Ağ trafiğini izleyerek yetkisiz erişimleri engelleyen ve raporlayan sistemlerdir.
- Antivirüs ve Antimalware Yazılımları: Kötü amaçlı yazılımları tespit ederek çalışmasını engelleyen programlardır.
- Saldırı Tespit ve Önleme Sistemleri (IDS/IPS): Ağdaki şüpheli etkinlikleri izleyerek olası saldırıları tespit eden ve engelleyen sistemlerdir.
- Sıfır Güven Mimarisi (Zero Trust Architecture): Tüm kullanıcı ve cihazların tehdit olarak göründüğü, sürekli doğrulama istenen güvenlik modelidir.
- Veri Şifreleme: Yetkisiz ve korsan erişimlere karşı verilerin korunması için şifrelenmesi işlemidir.
Siber Güvenlik Uzmanlığının Mesleğe Dönüşümü
2000’li yıllarda internet ticarileşti, e-ticaret doğdu ve veriler internet üzerinde saklanmaya başladı. Bu dönemlerde hackerlar finansal kazanç elde etmek ya da sistemlere zarar vermek için siber saldırılar düzenlemeye başladı. Bu durum şirketlerin ve devlet kurumlarının bünyelerinde siber güvenlik uzmanı istihdam etmelerini gerektiren yeni bir dönemi başlattı.
Dijitalleşmenin ivmeli artışı, siber tehditlerin sürekli evrim geçirmesi ve bu alanda uzmanlaşmış kişilere olan ihtiyaç siber güvenlik uzmanlığını günümüzde en hızlı büyüyen ve en çok talep gören mesleklerden biri haline getirmiştir. Siber güvenlik uzmanları, aşağıdaki gibi çeşitli rollerde çalışmaktadır:
- Siber Güvenlik Analisti: Ağları, sistemleri ve bileşenleri izler, olası tehditleri tespit ederek önlemler alır.
- Penetrasyon Test Uzmanı (Ethical Hacker): Sistemlerin güvenlik açıklarını önceden tespit etmek için kontrollü saldırılar gerçekleştirir.
- Güvenlik Mimarı: Kurumların bilgi güvenliği altyapısını tasarlar ve uygular.
- Olay Müdahale Uzmanı: Siber saldırılar sırasında hızlı müdahale eder ve hasarı en aza indirmeye çalışır.
Siber Güvenlik Mühendisliği Nedir?
Siber Güvenlik Mühendisliği, bilgisayar sistemlerini, bileşenlerini, ağları, yazılımları ve verileri her türlü siber tehdite karşı korumak amacıyla tasarım, geliştirme, uygulama süreçlerini kapsayan bir mühendisliktir. Bu alanda çalışan kişiler, ağ güvenliği, uygulama güvenliği, veri koruma ve risk yönetimi gibi konularda uzmanlaşırlar.
Siber Güvenlik Uzmanı Kimdir?
Siber Güvenlik Uzmanı, bilgi sistemlerinin güvenliği sağlamak için çalışan bilgi teknolojileri (IT) çalışanıdır. Siber güvenlik uzmanı, kurumların siber saldırıları önlemek ve olası güvenlik ihlallerine hızlı müdahale etmek için kritik görevler üstlenir. Bir siber güvenlik uzmanı ağ güvenliği, veri güvenliği, uygulama güvenliği ve olay müdahale süreçlerinde uzmanlaşabilir.
Siber Güvenlik Uzmanı Nasıl Olunur?
Siber güvenlik uzmanlığı günümüzün en çok talep gören mesleklerinden biri. Kurum ve kuruluşlar tarafından talep gören Siber güvenlik uzmanı nasıl olunur? Öncelikle bilgisayar mühendisliği, yazılım mühendisliği veya bilgi güvenliği gibi bölümlerden mezun avantaj sağlamaktadır. Fakat eğer mezuniyetiniz bu bölümlerden biri değilse de doğru bir eğitim süreci ve bol pratik ile siber güvenlik uzmanı olabilirsiniz.
Impress Akademi’nin uzman eğitmenleri tarafından gerçekleştirilen Siber Güvenlik Eğitimleri ile ağ güvenliği, uygulama güvenliği, veri koruma, risk yönetimi olay müdahale süreçlerinde uzmanlaşabilirsiniz.
- CEH (Certified Ethical Hacker)
- CISSP (Certified Information Systems Security Professional)
- CompTIA Security+
- CISM (Certified Information Security Manager) gibi siber güvenlik sertifikalarına sahip olmak da sektörde sizi öne çıkaracaktır.
Siber Güvenlik Maaşları
Daha önce de dediğimiz gibi siber güvenlik 21.yy’ın en çok talep gören mesleklerinden biridir. Bu durumda siber güvenlik uzmanlarının diğer meslek gruplarına göre çok daha fazla maaş almasını sağlamaktadır. Siber güvenlik uzmanının maaşı, deneyim düzeyine, çalıştığı sektöre, aldığı eğitime ve sahip olduğu sertifikalara göre değişiklik göstermektedir. Genel olarak:
- Yeni Başlayan Siber Güvenlik Uzmanı (1-3 yıl Deneyim): 40.000 – 50.000 TL
- Orta Düzey Siber Güvenlik Uzmanı (4-6 yıl Deneyim): 55.000 - 80.000 TL
- Uzman ve Yönetici Seviyesi (7+ Yıl Deneyim): 90.000 - 120.000 TL
*Çalışılan şirketin büyüklüğüne göre bu maaş miktarı çok daha yukarıya çıkmaktadır.
Uluslararası Piyasada Siber Güvenlik Maaşları:
Siber güvenlik uzmanları ABD ve Avrupa ülkelerinde yıllık 100.000 - 220.000 dolar arasında maaş alabilmektedir.
Siber Güvenlik Başkanlığı
Yazımınız sonuna gelirken yakın zamanda kurulan Siber Güvenlik Başkanlığına yer vermeden olmaz.
8 Ocak 2025 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurulan Siber Güvenlik Başkanlığı, Türkiye’nin ulusal Siber Güvenlik Stratejilerini oluşturmak, kritik altyapılarını korumak ve devlet sistemlerini siber saldırılara karşı güvence altına almak için çalışmaktadır.
Siber Güvenlik Başkanlığı, siber güvenliğin sağlanması amacıyla politika, strateji ve hedefleri belirlemek, eylem planları hazırlamak, mevzuat çalışmalarını yürütmek, ilgili faaliyetlerin koordinasyonunu sağlamak ve bunların etkin şekilde uygulanmasını takip etmekle sorumludur.
Ayrıca, siber güvenlik konusunda bilinçlendirme, eğitim ve farkındalığı artırma çalışmaları yürütmek, siber güvenlik ve bilgi güvenliğini destekleyici projeler geliştirmek, kamu, özel sektör ve üniversiteler arasında iş birliğini güçlendirmek, yerli ve milli ürün ile teknolojilerin geliştirilmesine katkı sağlamak ve Ar-Ge faaliyetlerini desteklemek de başkanlığın görevleri arasındadır.
Siber Güvenlik Başkanlığı'nın kurulması, Türkiye'nin siber tehditlere karşı daha etkin ve koordineli bir savunma mekanizması oluşturma çabasının önemli bir adımıdır.
Siber güvenlik, her geçen gün dijitalleşen dünyanın en kritik konularından biridir. Kötü amaçlı yazılımlar, fidye yazılımları, DDoS ve phishing saldırıları gibi tehditlere karşı korunmak için bireylerin ve kurumların etkili güvenlik önlemleri alması gerekmektedir. İşte bu noktada tüm bu tehditlerle mücadele Siber güvenlik uzmanlarının önemi daha çok anlaşılmaktadır. Siber güvenlik, gördüğü talep ve iş fırsatlarıyla bu alanda çalışmak isteyenler için geniş kariyer fırsatları bulunmaktadır.